Ελάχιστος παγκόσμιος φόρος: Κάνοντας τους φορολογικούς παραδείσους λιγότερο ελκυστικούς

• Συγγραφέας:
• όνομα συγγραφέα

  Quantumrun Foresight
• Νοέμβριος 29, 2023

Περίληψη Insight

Η πρωτοβουλία GloBE του ΟΟΣΑ ορίζει έναν παγκόσμιο ελάχιστο εταιρικό φόρο 15% για να περιορίσει τη φοροαποφυγή από πολυεθνικές, επηρεάζοντας τις εταιρείες με έσοδα άνω των 761 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ και δυνητικά συγκεντρώνοντας 150 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Τόσο οι δικαιοδοσίες με υψηλούς όσο και χαμηλούς φόρους, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας και της Ουγγαρίας, έχουν εγκρίνει τη μεταρρύθμιση, η οποία επίσης αναδιαρθρώνει τις περιοχές που πληρώνονται οι φόροι με βάση την τοποθεσία των πελατών. Αυτή η κίνηση, που υποστηρίζεται από τον Πρόεδρο Μπάιντεν, στοχεύει να αποθαρρύνει τη μετατόπιση κερδών σε φορολογικούς παραδείσους -μια κοινή τακτική των τεχνολογικών κολοσσών- και θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη δραστηριότητα του τμήματος φορολογίας εταιρειών, λόμπι ενάντια στη μεταρρύθμιση και αλλαγές στις παγκόσμιες εταιρικές δραστηριότητες.

Παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό πλαίσιο

Τον Απρίλιο του 2022, ο διακυβερνητικός όμιλος Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε μια παγκόσμια ελάχιστη εταιρική φορολογική πολιτική ή Global Anti-Base Erosion (GloBE). Το νέο μέτρο στοχεύει στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες (ΜΝΚ). Ο φόρος θα ισχύει για πολυεθνικές εταιρείες που κερδίζουν περισσότερα από 761 εκατομμύρια δολάρια και εκτιμάται ότι θα αποφέρει περίπου 150 δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόσθετα ετήσια παγκόσμια φορολογικά έσοδα. Αυτή η πολιτική σκιαγραφεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για την αντιμετώπιση των φορολογικών ζητημάτων που προκύπτουν από την ψηφιοποίηση και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, το οποίο συμφωνήθηκε από 137 κράτη και δικαιοδοσίες στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ/G20 τον Οκτώβριο του 2021.

Υπάρχουν δύο «πυλώνες» της μεταρρύθμισης: Ο Πυλώνας 1 αλλάζει το σημείο που οι μεγάλες εταιρείες πληρώνουν φόρους (που επηρεάζουν τα κέρδη αξίας περίπου 125 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ) και ο Πυλώνας 2 είναι ο ελάχιστος παγκόσμιος φόρος. Σύμφωνα με το GloBE, οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πλήρωναν περισσότερους φόρους σε χώρες όπου έχουν πελατεία και λίγο λιγότερο στις δικαιοδοσίες όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία, οι εργαζόμενοι και οι δραστηριότητές τους. Επιπλέον, η συμφωνία θεσπίζει την υιοθέτηση ενός παγκόσμιου ελάχιστου φόρου 15 τοις εκατό που θα ισχύει για εταιρείες με κέρδη σε χώρες με χαμηλή φορολογία. Οι κανόνες του GloBE θα επιβάλλουν έναν «συμπληρωματικό φόρο» στο «εισόδημα με χαμηλή φορολογία» μιας MNC, το οποίο είναι τα κέρδη που παράγονται σε δικαιοδοσίες με πραγματικούς φορολογικούς συντελεστές κάτω του 15%. Οι κυβερνήσεις αναπτύσσουν τώρα σχέδια εφαρμογής μέσω των τοπικών κανονισμών τους. 

Αποδιοργανωτικός αντίκτυπος

Τον Ιούλιο του 2021, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ηγήθηκε της έκκλησης για εφαρμογή του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου 15%. Η τοποθέτηση κατώτατου ορίου στις φορολογικές υποχρεώσεις των πολυεθνικών σε άλλα έθνη θα βοηθούσε τον Πρόεδρο να επιτύχει τον στόχο του να αυξήσει το τοπικό εταιρικό επιτόκιο στο 28%, μειώνοντας το κίνητρο για τις επιχειρήσεις να συνεχίσουν να μεταφέρουν κέρδη εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε τοποθεσίες με χαμηλή φορολογία. Η επακόλουθη πρόταση του ΟΟΣΑ για την εφαρμογή αυτού του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου είναι μια απόφαση ορόσημο, καθώς ακόμη και δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολογία όπως η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Εσθονία συμφώνησαν να προσχωρήσουν στη συμφωνία. 

Για χρόνια, οι επιχειρήσεις έχουν χρησιμοποιήσει μια ποικιλία εφευρετικών μεθόδων τήρησης βιβλίων για να αποφύγουν παράνομα φορολογικές υποχρεώσεις μεταφέροντας χρήματα σε τοποθεσίες με χαμηλή φορολογία. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε από τον Gabriel Zucman, καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, περίπου το 40 τοις εκατό των παγκόσμιων κερδών των πολυεθνικών εταιρειών «μεταφέρονται τεχνητά» σε φορολογικούς παραδείσους. Οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Google, η Amazon και το Facebook είναι διαβόητες για την αξιοποίηση αυτής της πρακτικής, με τον ΟΟΣΑ να περιγράφει αυτές τις εταιρείες ως «τις νικητές της παγκοσμιοποίησης». Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες που επέβαλαν ψηφιακούς φόρους στη μεγάλη τεχνολογία θα τους αντικαταστήσουν με GloBE μόλις η συμφωνία γίνει νόμος. Αναμένεται ότι διπλωμάτες από τα συμμετέχοντα κράτη θα ολοκληρώσουν μια επίσημη συμφωνία για την εφαρμογή των νέων κανόνων έως το 2023.

Ευρύτερες επιπτώσεις του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου

Οι πιθανές επιπτώσεις του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου μπορεί να περιλαμβάνουν: 

• Τα φορολογικά τμήματα πολυεθνικών εταιρειών ενδέχεται να δουν τον αριθμό των εργαζομένων τους να αυξάνεται καθώς αυτό το φορολογικό καθεστώς μπορεί να απαιτεί μεγαλύτερο παγκόσμιο συντονισμό για να διασφαλιστεί η σωστή εφαρμογή των φόρων σε κάθε δικαιοδοσία.
• Οι μεγάλες εταιρείες πιέζουν και ασκούν πίεση ενάντια στον παγκόσμιο ελάχιστο φόρο.
• Εταιρείες που αποφασίζουν να δραστηριοποιηθούν στις χώρες καταγωγής τους αντί στο εξωτερικό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεργία και απώλεια εισοδήματος για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες και τις χώρες με χαμηλούς φόρους. Αυτές οι αναπτυσσόμενες χώρες ενδέχεται να έχουν κίνητρα να ευθυγραμμιστούν με μη δυτικές δυνάμεις για να διαμαρτυρηθούν εναντίον αυτής της νομοθεσίας.
• Ο ΟΟΣΑ και η G20 συνεργάζονται περαιτέρω για την εφαρμογή πρόσθετων φορολογικών μεταρρυθμίσεων για να διασφαλιστεί ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις φορολογούνται σωστά.
• Ο φορολογικός και λογιστικός κλάδος γνωρίζει άνθηση καθώς οι εταιρείες προσλαμβάνουν περισσότερους συμβούλους τους για να πλοηγηθούν στους περίπλοκους κανόνες των νέων φορολογικών μεταρρυθμίσεων. 

Ερωτήσεις για σχολιασμό

• Πιστεύετε ότι ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος είναι καλή ιδέα; Γιατί;
• Πώς αλλιώς θα επηρεάσει ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος τις τοπικές οικονομίες;