પીક ઓઈલ: ઓઈલનો ટૂંકા ગાળાનો ઉપયોગ સદીના મધ્યમાં ઉદય અને ટોચ પર થાય છે

• લેખક:
• લેખક નામ

  ક્વોન્ટમરુન અગમચેતી
• ઓગસ્ટ 3, 2022

આંતરદૃષ્ટિનો સારાંશ

એક સમયે તેલની અછતની ચેતવણી આપતા પીક ઓઇલને હવે એવા બિંદુ તરીકે જોવામાં આવે છે જ્યારે વૈકલ્પિક ઉર્જા સ્ત્રોતોને કારણે તેલની માંગમાં ઘટાડો થશે. મુખ્ય ઓઇલ કંપનીઓ ઓઇલ ઉત્પાદન ઘટાડીને અને ચોખ્ખા-શૂન્ય ઉત્સર્જનનું લક્ષ્ય રાખીને આ પાળીને સમાયોજિત કરી રહી છે, જ્યારે કેટલાક દેશો 2030 સુધી તેલની માંગમાં વૃદ્ધિની આગાહી કરે છે, ત્યારબાદ ઘટાડો થશે. તેલથી દૂર સંક્રમણ તેલ આધારિત ક્ષેત્રોમાં સંભવિત ભાવવધારા અને નવીનીકરણીય ઉર્જા ઉદ્યોગોમાં નવી નોકરીની તાલીમ અને કાર્યક્ષમ રિસાયક્લિંગની જરૂરિયાત જેવા પડકારો લાવે છે.

પીક તેલ સંદર્ભ

2007-8ના તેલના આંચકા દરમિયાન, સમાચાર અને ઉર્જા વિવેચકોએ પીક ઓઇલ શબ્દને જાહેર જનતા માટે ફરીથી રજૂ કર્યો, એવા સમયની ચેતવણી આપી જ્યારે તેલની માંગ પુરવઠા કરતાં વધી જશે, જેના કારણે કાયમી ઉર્જાની અછત અને સંઘર્ષનો યુગ શરૂ થયો. 2008-9 ની મહાન મંદીએ સંક્ષિપ્તમાં આ ચેતવણીઓ આપી હતી - એટલે કે, 2010 ના દાયકા દરમિયાન, ખાસ કરીને 2014 માં તેલના ભાવમાં ઘટાડો થયો ત્યાં સુધી. આ દિવસોમાં, જ્યારે તેલની માંગ ટોચ પર આવે છે અને ટર્મિનલ ઘટાડા તરફ જાય છે ત્યારે પીક ઓઇલને ભાવિ તારીખ તરીકે ફરીથી ગોઠવવામાં આવે છે. વૈકલ્પિક ઉર્જા સ્ત્રોતોના ઉદયને કારણે.

ડિસેમ્બર 2021 માં, એંગ્લો-ડચ તેલ અને ગેસ કંપની શેલે જણાવ્યું હતું કે તેણે 1 માં ટોચ પર પહોંચીને તેના તેલનું ઉત્પાદન દર વર્ષે 2 થી 2019 ટકા ઘટવાની ધારણા કરી હતી. કંપની દ્વારા ઉત્પાદિત કાર્બન ઉત્સર્જન 2018 માં પણ ટોચ પર હોવાનું માનવામાં આવે છે. સપ્ટેમ્બર 2021માં, કંપનીએ 2050 સુધીમાં ચોખ્ખી-શૂન્ય ઉત્સર્જન કંપની બનવાની યોજનાની જાહેરાત કરી, જેમાં તે જે ચીજવસ્તુઓ કાઢે છે અને વેચે છે તેમાંથી ઉત્પાદિત ઉત્સર્જનનો પણ સમાવેશ થાય છે. બ્રિટિશ પેટ્રોલિયમ અને ટોટલ ત્યારથી શેલ અને અન્ય યુરોપીયન તેલ અને ગેસ કંપનીઓ સાથે ટકાઉ ઊર્જામાં સંક્રમણ માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ પ્રતિબદ્ધતાઓ આ કંપનીઓને અબજો ડોલરની અસ્કયામતો લખવા તરફ દોરી જશે, એવી આગાહીઓ દ્વારા બળતણ કે વૈશ્વિક તેલનો વપરાશ ક્યારેય પૂર્વ-COVID-19 રોગચાળાના સ્તરે પાછો નહીં આવે. શેલના અનુમાન મુજબ, કંપનીનું તેલ ઉત્પાદન 18 સુધીમાં 2030 ટકા અને 45 સુધીમાં 2050 ટકા ઘટી શકે છે.

તેનાથી વિપરીત, સ્થિતિસ્થાપક રાસાયણિક અને ઉર્જા ઉદ્યોગની માંગને કારણે 2022 અને 2030 ની વચ્ચે ચીનનો તેલ વપરાશ વધવાની આગાહી છે, જે 780 સુધીમાં દર વર્ષે લગભગ 2030 મિલિયન ટનની ટોચે પહોંચશે. જો કે, CNPC ઇકોનોમિક્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અનુસાર, એકંદરે તેલની માંગ 2030 પછી સંભવતઃ ઘટાડો થશે કારણ કે ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના વધતા ઉપયોગને કારણે પરિવહન વપરાશમાં ઘટાડો થશે. આ સમયગાળા દરમિયાન રાસાયણિક ઉદ્યોગમાંથી તેલની માંગ સતત રહેવાની ધારણા છે.

વિક્ષેપકારક અસર

વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા અને પુરવઠા શૃંખલાઓમાંથી ધીમે ધીમે તેલનું નિરાકરણ વધુ ટકાઉ પ્રથાઓ તરફ પાળીનો સંકેત આપે છે. 2030 ના દાયકામાં, ગ્રીન હાઇડ્રોજન સહિત ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને નવીનીકરણીય ઇંધણ જેવી ગ્રીન ટ્રાન્સપોર્ટ ટેક્નોલોજીને અપનાવવાની પ્રક્રિયાને વેગ મળવાની અપેક્ષા છે. આ વિકલ્પો તેલ કરતાં વધુ ખર્ચ-અસરકારક બની શકે છે, વ્યાપક ઉપયોગને પ્રોત્સાહિત કરે છે અને સ્વચ્છ ઉર્જા સ્ત્રોતોમાં સંક્રમણની સુવિધા આપે છે.

નવીનીકરણીય ઉર્જાની માંગમાં વધારો થવાથી ઇલેક્ટ્રિક કેબલિંગ અને બેટરી સ્ટોરેજ જેવા ક્ષેત્રોને પ્રોત્સાહન મળી શકે છે. આ વૃદ્ધિ નવી નોકરીની તકો ઊભી કરી શકે છે અને આ ક્ષેત્રોમાં આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને ઉત્તેજન આપી શકે છે. જો કે, એ સુનિશ્ચિત કરવું અગત્યનું છે કે કર્મચારીઓ આ શિફ્ટ માટે પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રશિક્ષિત અને તૈયાર છે. વધુમાં, બેટરી અને અન્ય નવીનીકરણીય ઉર્જા ઘટકો માટે કાર્યક્ષમ રિસાયક્લિંગ અને નિકાલ પદ્ધતિઓનો વિકાસ તેમની પર્યાવરણીય અસરને સંચાલિત કરવા માટે નિર્ણાયક બની શકે છે.

બીજી બાજુ, તેલના વપરાશમાં ઝડપથી ઘટાડો થવાથી અણધાર્યા પરિણામો આવી શકે છે. તેલના પુરવઠામાં અચાનક ઘટાડો થવાથી ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થઈ શકે છે, ખાસ કરીને લોજિસ્ટિક્સ અને કૃષિમાં તેલ પર નિર્ભર વ્યવસાયોને અસર કરી શકે છે. આના પરિણામે પરિવહન માલ અને કૃષિ ઉત્પાદનોના ખર્ચમાં વધારો થઈ શકે છે, જે સંભવિતપણે ઉચ્ચ વૈશ્વિક દુષ્કાળના સ્તર અને વધુ ખર્ચાળ આયાત તરફ દોરી શકે છે. તેથી, વૈકલ્પિક ઉર્જા સ્ત્રોતોના વિકાસ અને નવા ઉર્જા દાખલાઓમાં વ્યવસાયોના અનુકૂલન માટે સમય આપવા માટે તેલથી કાળજીપૂર્વક આયોજિત અને ધીમે ધીમે સંક્રમણ જરૂરી છે.

પીક ઓઇલની અસરો

ટર્મિનલ ઘટાડામાં પ્રવેશતા તેલના ઉત્પાદનની વ્યાપક અસરોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થઈ શકે છે:

• ઘટાડેલા કાર્બન ઉત્સર્જન દ્વારા પર્યાવરણ અને આબોહવાને થતા નુકસાનમાં ઘટાડો.
• તેલ અને ગેસની નિકાસ પર નિર્ભર દેશો આવકમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો અનુભવી રહ્યા છે, સંભવિતપણે આ રાષ્ટ્રોને આર્થિક મંદી અને રાજકીય અસ્થિરતા તરફ ધકેલશે.
• વિપુલ પ્રમાણમાં સૌર ઉર્જા હાર્વેસ્ટિંગ સંભવિત ધરાવતા દેશો (દા.ત., મોરોક્કો અને ઓસ્ટ્રેલિયા) સૌર અને લીલી હાઇડ્રોજન ઊર્જામાં ગ્રીન એનર્જી નિકાસકારો બની શકે છે.
• વિકસિત રાષ્ટ્રો તેમની અર્થવ્યવસ્થાને નિરંકુશ ઊર્જા નિકાસ કરતા રાષ્ટ્રોથી અલગ કરી રહ્યા છે. એક દૃશ્યમાં, આ ઊર્જા નિકાસ પર ઓછા યુદ્ધો તરફ દોરી શકે છે; કાઉન્ટર સિનેરીયોમાં, આનાથી રાષ્ટ્રોને વિચારધારા અને માનવ અધિકારો પર યુદ્ધ લડવા માટે મુક્ત હાથ મળી શકે છે.
• કાર્બન નિષ્કર્ષણ માટે નિર્દેશિત સરકારી ઊર્જા સબસિડીમાં અબજો ગ્રીન એનર્જી ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અથવા સામાજિક કાર્યક્રમો પર રીડાયરેક્ટ કરવામાં આવી રહી છે.
• સધ્ધર પ્રદેશોમાં સૌર અને પવન ઉર્જા સુવિધાઓના બાંધકામમાં વધારો અને આ ઉર્જા સ્ત્રોતોને ટેકો આપવા માટે રાષ્ટ્રીય ગ્રીડનું સંક્રમણ.

ધ્યાનમાં લેવાના પ્રશ્નો

• શું સરકારોએ ચોક્કસ ક્ષેત્રોમાં તેલના ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ, અથવા નવીનીકરણીય ઉર્જા તરફના મુક્ત બજારના સંક્રમણને કુદરતી રીતે આગળ વધવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ, અથવા કંઈક વચ્ચે?
• તેલ વપરાશમાં ઘટાડો વૈશ્વિક રાજકારણ અને અર્થવ્યવસ્થાને કેવી રીતે અસર કરી શકે છે?